Skip to content →

Άγγελοι μάρτυρες

«Άγγελοι μάρτυρες» είναι μια σειρά έργων ζωγραφικής, πορτρέτα σύγχρονων συνανθρώπων μας που έχασαν τη ζωή τους με μαρτυρικό τρόπο. Είναι ένα εικαστικό σχόλιο, μνημόσυνο και διαμαρτυρία μαζί, για την κοινωνική περιθωριοποίηση, τα κοινωνικά στερεότυπα, τη χυδαία ύβρη, την προσβολή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, τη βία αν δεν συνεργαστείς, αν δεν παραδοθείς, αν δεν μου μοιάζεις, αν δεν μου κάτσεις.
Στη πραγματικότητα είναι τόσοι πολλοί οι μάρτυρες. Οι περισσότεροι, άγνωστοι, χάνονται μέσα στον αέναο πολτό της καθημερινότητας και της επιβίωσης, ψυχικής, πνευματικής, σωματικής. Είναι ο καθένας μια ειδική περίπτωση δράματος. Δεν θα μπορούσα φυσικά να τους περιλάβω όλους. Τι είναι άλλωστε αυτά τα έργα μπροστά στο δράμα; Η εστίαση, η συγκίνηση και η συντριβή μπροστά στο δράμα ενός αγνώστου που γνώρισα από τα μέσα επικοινωνίας. Τι και αν είναι μακρινός, θα μπορούσε να είναι ο γιος μου, η κόρη μου, εγώ ή εσύ. Χαμηλώνεις το κεφάλι, λυπάσαι για αυτό που συνέβη στον άνθρωπο, που ενώ δεν τον είχες γνωρίσει προσωπικά, όμως ζεις τον πόνο του, ταυτίζεσαι, γιατί ένα κομμάτι του πόνου του, αυτού που ζούσε πριν το μοιραίο είναι και δικό σου. Μιλάμε για φρικτά εγκλήματα που μας φαίνονται απόμακρα αλλά οι αιτίες τους δεν είναι καθόλου μακρινές μας. Αρκετοί ίσως κουβαλάμε μέσα μας ένα κομμάτι μη αποδεκτό κοινωνικά που ευτυχώς γλιστρήσαμε, ξεφύγαμε, κρύψαμε, δεν ξέρω πώς ο καθένας το διαχειρίστηκε και απέφυγε μια ακραία εκδήλωση κοινωνικής απόρριψης όπως συνέβη με τις εν λόγω ιστορίες. Από την άλλη, αυτό που περιγράφω έχει ένα όριο ανθρώπινης αντοχής για το πόσο μπορείς να ταυτιστείς με τον μάρτυρα. Μετά από αυτό το όριο περιχαρακώνεσαι από το δράμα, κρατάς μια απόσταση, υψώνεις τοίχο και συνεχίζεις τη ζωή σου, ενδόμυχα μπορεί να λες ευτυχώς δεν μου συνέβη εμένα και προχωράς να διαχειριστείς τις προσωπικές σου αδιέξοδες ιστορίες. Μέχρι εκεί μπόρεσα και εγώ και έκανα αυτά τα έργα για να μην ξεχάσουμε. Αν κάτι με συγκινεί βαθιά στην ορθόδοξη εκκλησία είναι η ανάγνωση από τον ιερέα των ονομάτων ένα προς ένα ζώντων ή και τεθνεώτων. Μνημονεύονται στην προσκομιδή, κατά την ακολουθία της προθέσεως που γίνεται στον όρθρο πριν τη θεία λειτουργία. Στην προσκομιδή γίνεται η προετοιμασία των προσκομιζομένων δώρων, ο άρτος και ο οίνος, που θα μεταβληθούν σε Σώμα και Αίμα Χριστού. Έχω ακούσει ιστορίες που κάθε φορά ο ιερέας διαβάζει ολόκληρα τετράδια με τα ονόματα που έχει σημειώσει στον βίο του και το κάνει σε κάθε θεία λειτουργία.

Οι νεκροί σου δεν κείτουνται στο χώμα. Γένηκαν πουλιά, δέντρα, αγέρας. Κάθεσαι στον ίσκιο τους, θρέφεσαι με τη σάρκα τους, αναπνές το χνότο τους. (Νίκου Καζαντζάκη)

Η μνήμη είναι μονάδα μετρήσεως πολιτισμού. Στον αντίποδα, η κατανάλωση αντικειμένων φέρνει μοιραία και την κατανάλωση ανθρώπων, να περάσει ο επόμενος. Η μνήμη σε ξεχωρίζει από το κτήνος και σε κάνει άνθρωπο.

Και αυτοί οι ήρωές μου, διαφορετικοί μεταξύ τους, ετερόκλητοι, κάποιοι απλοί άνθρωποι, άλλοι με πιο πολύπλοκη ζωή, άλλοι κοινωνικά αποδεκτοί πια και ήρωες, άλλοι υβρίζονται ακόμα και νεκροί. Το ελάχιστο μνημόσυνο λοιπόν, πέρα από το όριο που θα ενδιαφερθώ για τον πόνο ενός ξένου έχοντας τα δικά μου καθημερινά μικρά δράματα. Στόχος εκτός από τη μνήμη και ίσως μια μικρή συμβολή στην παιδεία, στην ευαισθητοποίηση με την ελπίδα να μη ξανασυμβεί. Ζωγραφίστηκαν από καιρού εις καιρόν όταν ο χρόνος και η επικαιρότητα το απαιτούσε.

Αιωνία τους η μνήμη. Η σειρά ξεκίνησε από το πορτρέτο του Βαγγέλη Γιακουμάκη.

«Βαγγέλης Γιακουμάκης. Δολοφονήθηκε από λεβέντες»

Ο Βαγγέλης Γιακουμάκης (23 Μαρτίου 1995 – Φεβρουάριος 2015) ήταν Έλληνας φοιτητής κρητικής καταγωγής που φοιτούσε στη Γαλακτοκομική Σχολή Ιωαννίνων. Εξαφανίστηκε στις 6 Φεβρουαρίου του 2015 και βρέθηκε νεκρός περίπου ένα μήνα αργότερα, στις 15 Μαρτίου, με τραύματα από μαχαίρι. Στοιχεία και μαρτυρίες που βγήκαν στο φως έδειξαν ότι, ήδη πριν τον θάνατό του, υπήρξε θύμα σωματικής και λεκτικής βίας από συμφοιτητές του, και συγκεκριμένα από ομάδα συντοπιτών του με έντονη παραβατική συμπεριφορά. Η υπόθεσή του απασχόλησε έντονα τα μέσα ενημέρωσης και τα κοινωνικά δίκτυα λόγω του τραγικού θανάτου του και της δημοσίευσης στοιχείων της προσωπικής του ζωής. Για τον θάνατό του έχει ασκηθεί δίωξη από την εισαγγελία για ανθρωποκτονία εκ προθέσεως από τον Ιούνιο του 2015.

Η εξαφάνιση του Γιακουμάκη έγινε αντιληπτή από τη μητέρα του η οποία τηλεφωνούσε στο κινητό του, αλλά δεν έπαιρνε απάντηση. Στη συνέχεια τηλεφώνησε σε συμφοιτητές του μήπως ήξεραν πού βρίσκεται και την ίδια ημέρα ξεκίνησαν οι έρευνες για τον εντοπισμό του. Κατόπιν εισαγγελικής εντολής ξεκίνησε στα τηλεοπτικά δίκτυα η προβολή κάρτας στοιχείων του Γιακουμάκη για τη διευκόλυνση των ερευνών εντοπισμού του, ενώ διάσπαρτες μαρτυρίες τον ήθελαν να βρίσκεται σε διάφορα σημεία της Ελλάδας. Κατά τη διάρκεια των ερευνών αποκαλύφθηκαν τα περιστατικά βίας και εκφοβισμού εναντίον του Γιακουμάκη, τα οποία θεωρείται ότι ήταν τα αίτια που τον ώθησαν να εξαφανιστεί.

Στις 15 Μαρτίου του 2015, έπειτα από περίπου 40 μέρες ερευνών, το πτώμα του Γιακουμάκη εντοπίστηκε 800 μέτρα μακριά από τη Γαλακτοκομική Σχολή Ιωαννίνων. Το πτώμα αναγνωρίστηκε από τον θείο του θύματος. Η είδηση συγκλόνισε το πανελλήνιο και χιλιάδες άτομα αποχαιρέτησαν τον Γιακουμάκη μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Κηδεύτηκε δύο ημέρες μετά, στις 17 Μαρτίου 2015.

Οι έρευνες για τον θάνατο του Γιακουμάκη συνεχίστηκαν, καθώς και οι αποκαλύψεις για την άσκηση εκφοβισμού εναντίον του. Μετά την εύρεση του πτώματός του, διοργανώθηκαν στη μνήμη του συγκεντρώσεις εναντίον της βίας και του εκφοβισμού σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας, ενώ διαρκώς αποκαλύπτονταν νέα περιστατικά βίας προς το πρόσωπό του, με αποκορύφωμα τη δημοσίευση ενός βίντεο, στις 4 Ιουλίου 2016, στο οποίο μια παρέα παιδιών τού ασκούσε λεκτική και σωματική βία.

Το Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο (ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ.) Ιωαννίνων το 2023 πραγματοποίησε σειρά θεατρικών παραστάσεων με θέμα την υπόθεση αυτή.

Λένε ότι ο Βαγγέλης Γιακουμάκης ήταν αδύναμος. Ναι έτσι σκεφτόμουνα και εγώ στην αρχή, για αυτό δεν μπόρεσε να αντιδράσει στη βία των συμφοιτητών του. Είναι μια σκέψη αυτή αλλά μετά αν κανείς εμβαθύνει στη στάση αυτού του παλικαριού και στους δυνάστες του, τότε θα σκεφτεί ότι το θύμα ήταν πιο παλικάρι και πιο δυνατός ψυχικά από τους βασανιστές του. Εκείνος διατήρησε παρότι βασανίστηκε την ταυτότητά του μέχρι το μαρτυρικό του τέλος. Οι διώκτες του όμως γιατί τόσο μένος εναντίον του; Οι διώκτες του ήταν αληθινά υποταγμένοι, ο Βαγγέλης ήταν ελεύθερος και το πλήρωσε με τη ζωή του.

«Άννα Ιβάνκοβα. Δολοφονήθηκε από λεβέντες».

Θα διερωτηθεί κανείς γιατί πληθυντικός ενώ γνωρίζουμε ότι ένας ήταν ο δολοφόνος της Άννας Ιβάνκοβα. Όχι δεν είναι λάθος, υπάρχουν πολλοί που είναι ηθικοί αυτουργοί και εκπαιδεύουν τον κάθε εγκληματία να φτάνει στην πράξη του.

Η Άννα Ιβάνκοβα καταγόταν από την Κούβα, γεννήθηκε το 1977 και μετανάστευσε στη Ελλάδα πριν από μερικά χρόνια για να ξεφύγει από τις διακρίσεις και τη βία που δεχόταν, εξαιτίας της ταυτότητας φύλου της, ήταν τρανς γυναίκα. Στις 10 Ιουλίου 2023 βρέθηκε νεκρή στο διαμέρισμα που νοίκιαζε στην περιοχή του Άγιου Παντελεήμονα στην Αθήνα. Οι αστυνομικοί βρήκαν την Άννα νεκρή, ενώ στοιχεία αναφέρουν πως το διαμέρισμά της ήταν γεμάτο αίματα. Παράλληλα, υπάρχουν αναφορές για σημάδια που θυμίζουν χαρακιές ή μαστιγώματα, πράγμα που σημαίνει πως πάλεψε για τη ζωή της. Μαζί με τον ιατροδικαστή, οι αστυνομικοί διεξάγουν έρευνα για να διαπιστώσουν τα ακριβή αίτια του θανάτου της, ενώ προανάκριση ανέλαβε για την υπόθεση η Διεύθυνση Ασφαλείας Αττικής. Ένας 35χρονος Μπαγκλαντεσιανός, συνελήφθη για την άγρια δολοφονία της διεμφυλικής γυναίκας από την Κούβα.

«Οι δε τελώναι και αι πόρναι προάγουσιν υμάς εις την βασιλείαν του Θεού». Γράφει ο πατήρ Ιουστίνος Ιωάννης Κεφαλούρος: Η Άννα από την Κούβα είχε μαρτυρικό θάνατο. Τη μαστίγωσαν και μετά τη δολοφόνησαν με ένα ψαλίδι και την άφησαν νεκρή στο διαμέρισμα στον Άγιο Παντελεήμονα.
Η Άννα από την Κούβα ήταν τρανς γυναίκα. Ήρθε από μακριά και έκανε σπίτι της την Ελλάδα. Ίσως γιατί στον τόπο της την Κούβα είχε ακούσει για τον Ξένιο Δία και την Ορθόδοξη Πίστη των Ελλήνων.
Ήταν χαρούμενη που μπορούσε να είναι ελεύθερα αυτό που την προσδιόριζε. Χόρευε, διασκέδαζε τους ανθρώπους, έδινε κι έπαιρνε χαρά.
Τώρα είναι νεκρή. Κι ενώ θα περίμενε κανείς μόνο θλίψη και οδύνη να εκφράζει όποιος δημόσια τουλάχιστον εκφράζεται, αντιθέτως ο κόσμος του διαδικτύου συνεχίζει το μαρτύριο και την ηθική της δολοφονία που άπαξ ο δολοφόνος της διέπραξε.
Ο λόγος έχει να κάνει με το διαφορετικό που ήταν η Άννα από την Κούβα. Και το χειρότερο είναι που κάποιοι από τους σχολιαστές του αποτρόπαιου γεγονότος δηλώνουν αμύντορες της Ορθοδοξίας.
Της δικής τους Ορθοδοξίας. Αυτήν που έκοψαν και έραψαν ανάλογα με τις δικές τους φοβικές ανάγκες.
Η Άννα από την Κούβα είχε θάνατο μαρτυρικό. Γιατί ήταν διαφορετική. Όπως όλες εκείνες οι γυναίκες και άνδρες που είχαν μαρτυρικό θάνατο γιατί ήταν διαφορετικοί. Κάτι σαν τους Αγίους και Αγίες της Εκκλησίας που τους δολοφονούσαν γιατί διέφεραν στην πίστη τους και έδιναν τη ζωή τους για την ορατότητα και τη συμπερίληψη, αυτά τα δύο ζητούμενα της εποχής μας.
Η Άννα από την Κούβα μπορεί ποτέ να μην αποτελέσει αγιογραφία κάποιου ναού, αλλά μαρτύρησε για αυτό που ήταν, γιατί δεν κρύφτηκε, και γιατί διεκδίκησε τη ζωή που η ίδια ήθελε για τον εαυτό της.
Καλό ταξίδι Άννα!

«Γιώργος Λυγγερίδης. Δολοφονήθηκε από λεβέντες»

«Κατόπιν ενημέρωσης των θεραπόντων ιατρών, ο ασθενής αστυνομικός που νοσηλευόταν στο Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο Νίκαιας έπειτα από τον σοβαρό τραυματισμό του στην περιοχή του Ρέντη, κατέληξε στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας, σήμερα Τετάρτη 27 Δεκεμβρίου 2023 και ώρα 12.34 μ.μ». Με στενοχωρεί αλλά και με εξοργίζει ο προμελετημένος φόνος του Γιώργου Λυγγερίδη του τριανταενός ετών παλικαριού που δέχθηκε ναυτική φωτοβολίδα εν ώρα υπηρεσίας στην περιοχή Ρέντη έξω από το γήπεδο που γινόταν αγώνας βόλεϊ. Κάποιοι μέσα στο γήπεδο είπαν «πάμε έξω να χτυπήσουμε τους μπάτσους».

Δυστυχώς στην Ελλάδα και όχι ίσως αναίτια σε σχέση με γεγονότα του αρκετά μακρινού παρελθόντος που σχετίζονται με τον εμφύλιο, υπάρχει ένα αρνητικό κοινωνικό στερεότυπο για τα σώματα ασφαλείας. Πρέπει κάπου αυτό να τελειώνει.
Στην Ελληνική Αστυνομία έχει ανατεθεί από την Πολιτεία η προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών των πολιτών στην Ελλάδα. Καθιερωμένη από το Σύνταγμα και τους νόμους, έχει ως πρωταρχικό στόχο τη διαφύλαξη της δημόσιας τάξης και ασφάλειας, καθώς και την προστασία της ατομικής και κοινωνικής ζωής των πολιτών. Η επιλογή μας να ζούμε σε Δημοκρατικό κράτος συνεπάγεται την ύπαρξη ενός ισχυρού αστυνομικού σώματος που θα εγγυάται την ομαλή λειτουργία της κοινωνίας μας. Ελευθερία και δημοκρατία χωρίς την αστυνομία δυστυχώς δεν υπάρχει. Παραχωρούμε εμείς σε αυτή την λεγόμενη νόμιμη βία για να μη γίνουμε ζούγκλα.

Πραγματικά ο Γιώργος Λυγγερίδης και στην επίγεια ζωή του άγγελος ήταν, ένας αξιαγάπητο ταλαντούχο καλοσυνάτο παιδί. Δεν θα τον ξεχάσουμε το Γιώργο έχουμε σαν κοινωνία και εμείς τις ευθύνες μας που έγινε αυτό το κακό. Μακάρι ο Γιώργος να είναι εκείνος που έδωσε τη ζωή του για να αλλάξουν κάποια πράγματα. Ευθυνόμαστε όλοι γιατί για χρόνια ανεχτήκαμε και χαϊδέψαμε κάποια καλόπαιδα. Αποτέλεσμα χάσαμε έναν άγγελο το Γιώργο αλλά χάσαμε σαν κοινωνία και στη πράξη και αυτά τα καλόπαιδα. Έτσι συμβαίνει, αφήνοντας κάτι χωρίς όριο «δεν βαριέσαι, δεν πειράζει παιδιά είναι, έλα μωρέ» δυστυχώς ετοιμάζεις το επόμενο έγκλημα, όπως εδώ.

Ας είναι ελαφρύ το χώμα που σκεπάζει το παλικάρι. Και ας μην τον ξεχάσουμε ποτέ.

«Ελένη Τοπαλούδη. Δολοφονήθηκε από λεβέντες»

Η Ελένη Τοπαλούδη (Σέρρες, 15 Ιανουαρίου 1997 – Ρόδος, 28 Νοεμβρίου 2018) ήταν Ελληνίδα τεταρτοετής φοιτήτρια Μεσογειακών Σπουδών στη Ρόδο με καταγωγή από το Διδυμότειχο ‘Εβρου. Στις 28 Νοεμβρίου 2018 βιάστηκε ομαδικώς και δολοφονήθηκε από δύο άντρες στο νησί της Ρόδου.

Το άψυχο σώμα της Ελένης Τοπαλούδη βρέθηκε στις 28 Νοεμβρίου 2018, από κλιμάκιο του Λιμενικού στη Λίνδο, στην περιοχή «Φώκια» στους Πεύκους. Το προηγούμενο βράδυ οι δολοφόνοι ζήτησαν από τη φοιτήτρια να συνευρεθούν ερωτικά στο σπίτι του ενός εκ των δύο. Η ίδια ακολούθησε τους δύο άντρες, αλλά αρνήθηκε οποιαδήποτε σεξουαλική επαφή, κάτι που οδήγησε σε βίαιη αντίδραση των δραστών.

Σύμφωνα με την ιατροδικαστική μελέτη, η Ελένη Τοπαλούδη βιάστηκε ομαδικώς. Εν συνεχεία δέχθηκε επίθεση με σιδερένιο αντικείμενο και έχασε τις αισθήσεις της, κάτι που οδήγησε τους δύο άντρες να μεταφέρουν το σώμα της στην παραλία σε κοντινή περιοχή και να την πετάξουν στη θάλασσα ζωντανή. Ύστερα από την πτώση σε βράχια, που προκάλεσαν οι δύο άντρες, έχασε εντελώς τις αισθήσεις της λόγω σοβαρού τραύματος και πνίγηκε στη θάλασσα.

Η εκδίκαση της υπόθεσης διήρκεσε σχεδόν 5 μήνες στο Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο Αθηνών και με την ολοκλήρωση της υπόθεσης στις 15 Μαίου 2020, ανακοινώθηκαν οι ποινές της ισόβιας κάθειρξης και 15 ετών στους δύο δράστες. Κρίθηκαν ομόφωνα ένοχοι για ομαδικό βιασμό και ανθρωποκτονία από πρόθεση από κοινού. Στην αγόρευση της η εισαγγελέας δήλωσε: «Είπα στον πατέρα της Ελένης Τοπαλούδη, μην ανησυχείτε. Εγώ ζω με αυτήν την κοπέλα. Εγώ παιδιά δεν έχω. Έχω όμως δικογραφίες με παιδιά. Θέλω και εγώ να βγει η αλήθεια. Αυτό που απηχεί καλύτερα την αλήθεια που θέλετε να ακούσετε είναι ότι το παιδί σας ήχθη ως πρόβατο επί σφαγή και ως αμνός άμωμος. Ας επικρατήσει Δικαιοσύνη και ας χαθεί ο κόσμος όλος. Αυτό εκφράζει την Εισαγγελέα της έδρας».

Η ωμότητα της δολοφονίας της Ελένης Τοπαλούδη, καθώς και ο βιασμός που προηγήθηκε, προκάλεσε έντονες αντιδράσεις φεμινιστικών κινημάτων και οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τόσο εντός αλλά και εκτός Ελλάδας. Η περίπτωση της Ελένης Τοπαλούδη αποτέλεσε αφορμή συζητήσεων για την πραγματική διάσταση γυναικοκτονιών που λαμβάνουν χώρα στην Ελλάδα, με επίκεντρο τον σεξισμό, την ελευθερία και ασφάλεια των γυναικών στον 21ο αιώνα.

Η δολοφονία της Ελένης Τοπαλούδη ήταν η αφορμή να εισαχθεί το 2019 για πρώτη φορά στην ελληνική ιστορία ο όρος «γυναικοκτονία» στην ελληνική γλώσσα, όρος που εισήχθη τότε ως νεολογισμός (καινούρια λέξη) από τα Μέσα Ενημέρωσης και από τότε καθιερώθηκε μόνιμα στα ΜΜΕ της χώρας για όλες τις δολοφονίες εις βάρος γυναικών (όταν ο θύτης είναι άντρας και ιδίως όταν υποκρύπτονται μισογυνικά κίνητρα).

Το παραπάνω κείμενο αποτελείται από επιλεγμένα αποσπάσματα από το λήμμα που αναφέρεται στην Ελένη Τοπαλούδη στην Ελληνική Βικιπαίδεια.

Η Ελένη δεν ήθελε και τη σκότωσαν, αντιστάθηκε και την ισοπέδωσαν.

«Ζακ Κωστόπουλος. Δολοφονήθηκε από λεβέντες»

Ο Ζακ Κωστόπουλος σκοτώθηκε στις 21 Σεπτεμβρίου του 2018, από θανάσιμο τραυματισμό σε επεισόδιο που έλαβε χώρα στην περιοχή της πλατείας Ομονοίας στην Αθήνα. Ειδικότερα, ο Κωστόπουλος βρέθηκε παγιδευμένος μέσα σε κοσμηματοπωλείο επί της οδού Γλάδστωνος. Ξυλοκοπήθηκε από τον ιδιοκτήτη του καταστήματος και έναν παριστάμενο μεσίτη. Κατόπιν του ξυλοδαρμού, ο αιμόφυρτος Κωστόπουλος συνελήφθη από τουλάχιστον 8 αστυνομικούς που έσπευσαν στον τόπο του βίαιου συμβάντος. Ο Κωστόπουλος εξέπνευσε κατά τη μεταφορά του με ασθενοφόρο στο νοσοκομείο.

Μετά τον θάνατό του διενεργήθηκαν πορείες διαμαρτυρίας και συγκεντρώσεις σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας, ενώ σύλλογοι, κόμματα και άλλες οργανώσεις εξέδωσαν ανακοινώσεις, καταδικάζοντας κυρίως το φαινόμενο της αυτοδικίας, το οποίο απασχόλησε επί σειρά μηνών την ελληνική κοινή γνώμη. Ετησίως πραγματοποιούνται σχετικές πορείες και εκδηλώσεις μνήμης ανήμερα της 21ης Σεπτεμβρίου στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και άλλες πόλεις.

Ο Ζαχαρίας «Ζακ» Κωστόπουλος ήταν Έλληνας ακτιβιστής της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας και των οροθετικών ανθρώπων.

Μετά τη γνωστοποίηση του περιστατικού η Εισαγγελία άσκησε ποινική δίωξη εναντίον του κοσμηματοπώλη κι ενός ακόμη ατόμου για τον θάνατο του Κωστόπουλου. Σύμφωνα με την Πολιτική Αγωγή, στην αρχική δικογραφία κατά των δυο ανδρών που κλωτσούσαν στο κεφάλι τον Κωστόπουλο έγιναν σοβαρές παραλείψεις, αφού δεν γινόταν λόγος για τη βιαιότητα του περιστατικού. Επιπλέον, αν και υπήρχε βίντεο όπου εμφανίζονται οι δύο άντρες να χτυπούν τον πεσμένο Κωστόπουλο αυτό δεν συμπεριλήφθηκε στην αρχική δικογραφία και σύμφωνα με τη δικηγόρο της οικογένειας του Κωστόπουλου, αν δεν είχε δημοσιοποιηθεί το εν λόγω βίντεο κανείς δεν θα γνώριζε ότι ο Κωστόπουλος δέχθηκε σφοδρή επίθεση.

Μεταγενέστερο βίντεο ανέτρεψε εκ νέου τα γεγονότα, δείχνοντας ότι ο Κωστόπουλος δέχτηκε τραμπουκισμό την ώρα που προσπαθούσε να μπει σε διπλανό ταχυφαγείο για να πάρει ένα μπουκάλι νερό, ενώ υπάρχει μαρτυρία νεαρής κοπέλας ότι φώναζε για βοήθεια πριν εισέλθει στο κοσμηματοπωλείο, απομακρύνοντας το σενάριο ληστείας ή κλοπής, αφού ο Κωστόπουλος παρέμεινε για αρκετά λεπτά έξω από το ταχυφαγείο κρατώντας μόνο ένα μπουκάλι νερό.
Το παραπάνω κείμενο αποτελείται από επιλεγμένα αποσπάσματα από το λήμμα που αναφέρετε στον Ζακ Κωστόπουλο στην Ελληνική Βικιπαίδεια.

«Ζίνα Αμινί. Δολοφονήθηκε από λεβέντες»

Η Αμίνι, μια 22χρονη γυναίκα από την πόλη Σεκίζ της επαρχίας Κουρδιστάν, στο δυτικό Ιράν, η οποία ταξίδευε στην Τεχεράνη με την οικογένειά της, συνελήφθη στις 13 Σεπτεμβρίου 2022, στην είσοδο της εθνικής οδού Χακάνι όταν τη συνέλαβε η λεγόμενη αστυνομία πειθαρχίας ενόσω βρισκόταν μαζί με τον αδερφό της. Ο αδερφός της ενημερώθηκε ότι θα μεταφερόταν στο κέντρο κράτησης για ένα μάθημα σχετικά με τη χιτζάμπ και θα αφηνόταν ελεύθερη σε μια ώρα, αλλά τελικά μεταφέρθηκε σε νοσοκομείο.

Για δύο ημέρες, η Αμίνι βρισκόταν σε κώμα στο νοσοκομείο Κασρά στην Τεχεράνη, με αποτέλεσμα να ξεκινήσουν διαδηλώσεις κατά της χιτζάμπ. Πέθανε νοσηλευόμενη στη μονάδα εντατικής θεραπείας στις 16 Σεπτεμβρίου. Η κλινική όπου νοσηλευόταν η Αμίνι δημοσίευσε μια ανάρτηση υποστηρίζοντας ότι η Αμίνι ήταν εγκεφαλικά νεκρή όταν εισήχθη, αλλά αργότερα η ανάρτηση διεγράφη.

Ο αδερφός τής Αμίνι Κιαρές, παρατήρησε μελανιές στο κεφάλι και στα πόδια της. Οι γυναίκες που κρατήθηκαν με την Αμίνι είπαν ότι ξυλοκοπήθηκε άγρια επειδή αντιστάθηκε στις προσβολές και τις κατάρες των αστυνομικών που τη συνέλαβαν.

Το 2020, ο Αλί Χαμενέι υποστήριξε ότι οι γυναίκες που “δεν φορούν σωστά τη μαντίλα πρέπει να νιώθουν ανασφαλείς”, μια δήλωση που υποστήριξαν αρκετοί κληρικοί και αξιωματούχοι και άνοιξε τον δρόμο για περισσότερη βία κατά των γυναικών.

Ταραχές ξέσπασαν στην Τεχεράνη μετά τον θάνατο της Μαχσά Αμινί. Οι διαδηλώσεις ξεκίνησαν από την επαρχία Κουρδιστάν στο Βόρειο Ιράν, απ’ όπου καταγόταν η 22χρονη κοπέλα, όμως σύντομα εξαπλώθηκαν σε πολλές πόλεις, συμπεριλαμβανομένης της Τεχεράνης, της Μασχάντ, της Χαμαντάν και της Ταμπρίζ.  «Γυναίκα, ζωή, ελευθερία», ήταν το κύριο σύνθημα των κινητοποιήσεων. Ήταν το μεγαλύτερο κύμα διαδηλώσεων που είχε δει το Ιράν από την «Ισλαμική Επανάσταση» του 1979. Αντιδράσεις έχουν ξεσπάσει και στα social media, με πολλές γυναίκες να αναρτούν video που τις δείχνουν αμίλητες να κόβουν τα μαλλιά τους εις ένδειξη διαμαρτυρίας για την καταπίεση που βιώνουν. 

Η κυβέρνηση του Ιράν προσπάθησε να καταστείλει τις διαδηλώσεις, πυροβολώντας διαδηλωτές, χρησιμοποιώντας δακρυγόνα και αντλίες νερού, μπλοκάροντας την πρόσβαση σε εφαρμογές όπως το Instagram και το WhatsApp, και μειώνοντας την προσβασιμότητ α στο διαδίκτυο για να μειωθεί η δυνατότητα των διαδηλωτών να οργανώσουν τις δράσεις τους. Αξιόπιστα στοιχεία δεν υπάρχουν, αλλά σύμφωνα με ανεξάρτητες ανθρωπιστικές οργανώσεις μέχρι τον Ιανουάριο του 2023 οι δυνάμεις ασφαλείας είχαν σκοτώσει τουλάχιστον 527 αντιφρονούντες στη διάρκεια διαδηλώσεων, μεταξύ αυτών και 17 ανήλικους.

Διαδηλώσεις κατά του ιρανικού καθεστώτος καταγράφηκαν και αλλού, όπως στη Βηρυτό και στην Κωνσταντινούπολη, με γυναίκες να κόβουν μπροστά στις κάμερες τις κοτσίδες τους για να δείξουν ότι τα μαλλιά τους ανήκουν σε αυτές και τα κάνουν οι ίδιες ό,τι θέλουν. Στα βορειοανατολικά, οι διαδηλωτές φώναζαν «θα πεθάνουμε, θα πεθάνουμε αλλά θα πάρουμε πίσω το Ιράν» κοντά σε ένα αστυνομικό τμήμα που επίσης πυρπολήθηκε.

Εδώ στο ζωγραφικό έργο η Mahsa Amini κρατάει στο χέρι το εθνικό λουλούδι της Περσίας τον κρόκο sativus, γνωστός ως σαφράν.

Πληροφορίες από Reuters, CNN, The New York Times, Βικιπαίδεια, Merie claire, Athens voice και Deutsche Welle

Επίλογος

Οι Άγγελοι Μάρτυρες θέτουν πιστεύω δυο θεμελιώδη ζητήματα παιδείας. Πώς αντιδρώ όταν ο άλλος αρνείται την πρότασή μου, δεν συμφωνεί, δεν επιθυμεί ή, όπως είπε ο ένας από τους θύτες της Ελένης Τοπαλούδη, «μου την έσπασε». Το δεύτερο θέμα που θέτει είναι πώς αντιδρώ όταν ο άλλος είναι διαφορετικός από μένα και αυτό φαίνεται να μου δημιουργεί αναστάτωση και άγχος. Ανθρώπινο πολύ αυτό και αποδεκτό φυσικά. Ας μην το παίζουμε άνετοι και δήθεν προοδευτικοί, αρκετά με αυτό δηλητηριάσαμε με ψέματα τις ζωές μας. Καλύτερα να αποδεχτείς την αδυναμία σου παρά να την κρύβεις και να υποδύεσαι αυτό που δεν είσαι. Είναι ανθρώπινο κάποιες φορές οι αποφάσεις ζωής του άλλου, ενώ δεν με αφορούν, να με αναστατώνουν και να θέτουν υπό αμφισβήτηση τις δικές μου. Στόχος δεν είναι να μην αναστατώνομαι, αλλά να εκπαιδευτώ να διαχειρίζομαι αυτά τα δύσκολα και αγχωτικά συναισθήματα. Στους Άγγελους Μάρτυρες έχουμε την πιο ακραία απάνθρωπη και βίαιη αντίδραση που είναι ο μαρτυρικός θάνατος.

Όμως σε ένα τόσο ναρκισσιστικό περιβάλλον που ζούμε, νομίζω είναι πολύ σημαντικό να μάθουμε πώς να διαχειριζόμαστε τη διαφωνία, τη σύγκρουση, την κατάρρευσή των προσδοκιών μας.

Καιρός είναι να μιλήσουμε για αυτά ανοικτά – γιατί όχι; Αφού, ας μη γελιόμαστε, αυτό είναι και το πιο κρίσιμο κομμάτι της ζωής μας. Τι κάνω όταν τα πράγματα δεν είναι όπως τα σχεδίαζα, όπως τα φανταζόμουνα, ή όπως μου μάθανε ότι θα έπρεπε να είναι και αίφνης δεν είναι. Η ανάγκη να μπει στα σχολεία μια εκπαίδευση για τη διαχείριση της διαφωνίας και της διαφορετικότητας είναι νομίζω αδήριτη ανάγκη. Όχι ακαδημαϊκά αλλά σαν εργαστήριο, στην πράξη, με τις συγκρούσεις των μαθητών μεταξύ τους, στην τάξη και στα διαλείμματα, τον σχολικό εκφοβισμό του αδύναμου, τον ρατσισμό, την ξενοφοβία, την ομοφοβία. Όχι να μιλάμε για αυτά στην τάξη, και στο διάλειμμα να εφαρμόζονται όλα από την ανάποδη – σαν η παιδεία να γίνεται το καλύτερο πεδίο εκπαίδευσης στην υποκρισία.

Πολλοί μού είπαν να μην ξεχάσεις και εκείνον, εκείνη, το τάδε πρόσωπο. Δίκαια όλα τα αιτήματα. Για όλους τους αδικοχαμένους έχουμε μια βαθιά ανθρώπινη ανάγκη να τους μνημονεύσουμε, να συμμετέχουμε σε μια τελετή κάποιου είδους μνημοσύνου. Ο κατάλογος μακρύς και καθημερινά προστίθενται νέα ονόματα. Πριν λίγες μέρες δολοφονήθηκε με το τηλέφωνο στο χέρι η Κυριακή, ζητώντας βοήθεια και προστασία από την αστυνομία για να σωθεί.

Θα αναρωτηθεί βέβαια κανείς ποιος ο λόγος αυτής της έκθεσης. Γιατί να επανέλθουμε στα τόσο οδυνηρά αυτά γεγονότα. Να προχωρήσουμε παρακάτω. Ό,τι συμβαίνει γύρω μας μάς αφορά ακόμα και αν δεν χαλάει το προσωπικό μας βόλεμα. Δεν ήμασταν εμείς στη μοιραία θέση την πιο ακατάλληλη στιγμή όχι γιατί κάτι κάναμε καλύτερα ούτε γιατί προνοήσαμε. Απλά δεν ήμασταν αυτή τη φορά. Η πληγή που άνοιξε μας αφορά. Πιστεύω πολύ στη μνήμη, όποιος ξεχνά στερεί και στερείται ο ίδιος κρίσιμης εσωτερικής διαδικασίας.

Ίσως τα λέει καλύτερα ο αγαπημένος Ντίνος Χριστιανόπουλος.

Η κακιά στιγμή

«Τα μάθατε; Ο τάδε το και το».
Έτσι μια μέρα θα ’ρθει κι η σειρά μας∙
μια αστοχία, μια κακιά στιγμή,
και κουρελιάζεσαι για όλη τη ζωή σου.

Θεέ μου, φύλαγε απ’ την κακιά στιγμή,
κάνε ν’ αργήσει η αναπόφευκτη στιγμή,
που η νέμεση χαρίζεται στους κουτσομπόληδες
και κάνουν γλέντι την καταστροφή μας.

«Άγγελοι μάρτυρες» παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά στο 1ο παγκόσμιο φεστιβάλ ψηφιακής αφήγησης στη Ζάκυνθο 27-29 Σεπτεμβρίου 2024 στο δημοτικό θέατρο Ζακύνθου. https://dstfestival.org/